Wist je dat in 2019 er in België evenveel werklozen waren als langdurig zieken? Op 5 jaar tijd is het aantal mensen met een burn-out met 39% gestegen. Wetend dat 10 jaar geleden praten over stress, overspanning en burn-out taboe was, ben ik blij dat er eindelijk een draagvlak is voor dit onderwerp.
De toenemende druk is ook te voelen in onze scholen. De verwachtingen liggen hoog, zowel bij de leerlingen als bij de leerkrachten. En dan kwam Covid-19… voor leerkrachten was dit plots wel een hele aanpassing. De manier van les geven, opvolgen van taken alsook het overleg met ouders.
Op 1 september 2020 mag in België vrijwel iedereen terug naar school. Naast de hectische tijd van een nieuw schooljaar, komt er nu nog extra de bezorgdheid bij rond het bewaken van het welzijn van de leerlingen maar ook leerkrachten en alle andere medewerker van een school. Dit brengt sowieso wat extra spanning met zich mee. Deels gezonde spanning maar evenwel ongezonde spanning.
Meer dan voor de klas staan
Ik hoor al eens met enig sarcasme dat leerkrachten wel een heel makkelijk leven hebben en dat ze niet eens een 40-uren werkweek hebben. Maar klopt dit wel?
Het werk van een leerkracht is veel meer dan enkele lesuren voor de klas te staan. Als je de uren optelt dat men daarnaast nog bezig is, dan kom je al snel aan +40 uur/week. Wat zijn dan die andere activiteiten die hun dagen vullen? Ik vroeg wat input aan enkele leerkrachten om hier een beter inzicht in te krijgen.
Om te beginnen wordt er veel tijd en energie gestoken in to-do’s zoals voorbereiding van lessen, verbeteren van huiswerk en toetsen, vergaderen, uitschrijven van evaluaties, oudercontacten enz. Vooral als je een goed gevuld lessenrooster hebt, kom je snel aan een 40+ uur/week.
Uren actief zijn met kleine bommetjes vol energie, onstuimige tieners en rebelse pubers, dat vraagt heel wat uithoudingsvermogen en energie. Ik kan best begrijpen dat alle schoolvakanties meer dan welkom zijn. Het is een welverdiende tijd om de batterijen terug op te laden.
Dovende vlammetjes
Echter, het aantal leerkrachten dat langdurig uitvalt wegens overspanning stijgt wereldwijd. Velen stellen zich de vraag of ze het nog in zich hebben om voor een klas te staan. Je wil meer dan alleen maar les geven, je wil je leerlingen inspireren en hen helpen zich te ontpoppen tot de beste versie van zichzelf.
Als leerkracht gaat een groot deel van je fysieke, mentale en emotionele energie naar je leerlingen. Hun welzijn (zowel thuis als op school), slagen voor dit schooljaar maar ook de harde kritiek of moeilijke communicatie met de ouders van je leerlingen, dat is iets waar jij als leerkracht wakker van ligt.
Met zoveel aandacht voor je leerlingen is het makkelijk om je eigen noden te verwaarlozen. Dit is het moment waarop je een stapje achteruit mag zetten om te evalueren hoe jij je tijd en werk doseert. Hoeveel tijd steek je in je werk en hoeveel tijd neem je voor jezelf? Met deze 3 tips ben je goed op weg om een veerkrachtige leerkracht te worden!
1. Grenzen, grenzen en nog eens grenzen
Alvorens je je grenzen aan anderen kan aangeven, dien je vooral je eigen limieten te kennen. Het is een kunst te weten wanneer je voor jezelf erkent dat genoeg echt genoeg is. Het te kunnen ja of nee zeggen tegen jezelf. Misschien is dat extra glaasje wijn net iets te veel of kan je voor een meer uitgerust gevoel beter tijdig naar bed toe. Als je deze vaardigheid leert te ontwikkelen, zal je makkelijker je grenzen kunnen aangeven aan anderen. Dit zijn alvast enkele tips die je kunnen helpen om je eigen grenzen te bewaken.
Definieer een tijdsblok voor je communicatie met je leerlingen
Als leerkracht wil je uiteraard een super toffe en goede leerkracht zijn. Goed nieuws: je hoeft daarvoor niet 24 op 24 beschikbaar te zijn voor je leerlingen. Het zijn niet de aantal uren dat je beschikbaar bent die van jouw een goede leerkracht maken. Je bent een top leerkracht, ééntje die duidelijk aangeeft wanneer men bij jouw terecht kan. Geef bv. in het begin van een trimester aan wat de momenten zijn dat men jouw kan spreken.
Ook voor mails mag je een timing meegeven. Zo weten je leerlingen dat je niet onmiddellijk zal antwoorden en valt de druk om snel te moeten antwoorden weg. Met een duidelijke communicatie naar jouw studenten leer je je eigen grenzen aan te geven. Studenten hebben kadering nodig. Zorg dus dat je die heel duidelijk meegeeft.
Definieer tijdsblokken voor je eigen taken
Naast het beschikbaar zijn voor je leerlingen is er ook een belangrijk deel van jouw tijd die naar voorbereidend werk gaat alsook het nakijken van taken, verbeteren van testen en uitschrijven van evaluaties. Maak voor jezelf hier een schema zodat je op voorhand weet hoeveel tijd je voorziet voor deze zaken. Het is zo belangrijk dat je ruimte maakt voor jezelf. Aarzel niet om een timer op te zetten als je in de verleiding zou vallen om door te werken.
Het is wetenschappelijk bewezen dat na 90 minuten de focus begint te verwateren. Een goede reden om dus een pauze in te lassen. Ga blokje om wandelen, neem tijd om te genieten van een kopje koffie of thee, ruim misschien een lade op maar zorg vooral dat je je hersenen een pauze gunt. Dus beter geen digitale afleidingen zoals social media of mails, dat zijn extra prikkels en laat dit net zijn wat je wil vermijden.
Bewaar controle over je workload
Net zoals bij care-takers, kunnen leerkrachten zich overladen met extra taken. Het kan verleidelijk zijn om je pauzes op te offeren voor een extra taak op school. Meestal zijn het dezelfde leerkrachten die hun schouders gewillig onder één of ander project zetten. Het is OK om aan te geven dat je een taak aan je laat voorbij gaan. Zo geef je anderen de kans om een deel van het werk op zich te nemen. Het komt heus wel in orde, ook als jij voor één keer niet de verantwoordelijkheid neemt.
2. Aandachtig luisteren naar je lichaam
Wanneer je constant bezig bent en amper tijd neemt om je batterijen volledig op te laden, dan zal je lichaam je hier de nodige signalen voor geven. De vraag is of je deze wel zal horen. Het is alsof je lichaam tegen je zegt: Hé, luister eens even, ik heb het nodig dat je even een pauze neemt. De kans is groot dat je dan denkt: Nee, nu niet, geen tijd want ik moet dit of dat nog dringend afwerken. En zo ga je verder, dag in, dag uit. Na een tijdje zegt je lichaam je: Hé, ik ben echt toe aan wat rust, ik heb moeite om me nog te focussen en nachtrust op zich is nu even niet voldoende…
Als dit een vriendin zou zijn dit je vertelt dat ze de laatste tijd zich moe en prikkelbaarder voelt, wat zou dan je eerste advies zijn? Precies… Je zou haar aanbevelen om goed voor zichzelf te zorgen. Nog meer, je zou het zo jammer vinden als ze jouw wijze raad niet in acht neemt…
Leer dus echt tijd te maken om naar je lichaam te luisteren, alsof het een dierbare vriend/in is. Bij mindfulness heb je enkele mooie begeleide bodyscan oefeningen. Deze oefening helpt je om je bewuster te maken van je lichaam zonder hiervoor kritisch naar jezelf toe te zijn (altijd lief blijven voor jezelf).
3. Luister naar je emoties
Onze emoties zijn een teken dat iets onze aandacht vraagt. Je kan het negeren en doen alsof het er niet is, maar daarmee los je de situatie niet echt op.
Heb je een off-day, voel je je gespannen, ben je humeurig, heb je een meningsverschil gehad met een collega of kan je de stress even niet meer de baas? Dan kan je terugvallen op een setje self-care kaarten. Deze methode wordt bij coaching gebruikt om een beter inzicht te krijgen in hoe je je voelt en wat je op dat moment nodig hebt. Dit spel schept helderheid in jouw emoties en noden. Benieuwd hoe dit werkt? Klik hier om de werkwijze van dit spel te downloaden (DIY Self-Care Kaartspel).
Ben je niet creatief aangelegd? Op internet kan je kaartspelen vinden waarmee je verder kan. Tip: gebruik als zoekterm empathie poker
Wordt zelf terug student!
Dit zijn slechts enkele tips die kunnen bijdragen tot meer welzijn en veerkracht. Want daar gaat zelfzorg om: jouw welzijn voorop stellen en anders leren omgaan met dingen die je stress bezorgen.
Wil je aan de slag met nieuwe vaardigheden die je leren veerkrachtiger te worden (en blijven)? Beter leren omgaan met stress op je werk? Je eigen welzijn te leren voorop stellen? Hier ben je op het juiste adres! Plan hier een gratis kennismakingsgesprek met me in en laten we samen bekijken hoe jij meer veerkracht en weerbaarheid kan verkrijgen!
Update blog: 1 september 2020
