Sta je er al eens bij stil dat ons lichaam vol interessante stofjes zit? We kennen ze als hormonen. Wat we meestal associëren bij hormonen zijn extreem emotionele reacties en haantjesgedrag. Reeds in de pubertijd gaan we door een rollercoaster van emoties en reacties, die het gevolg zijn van het super actief zijn van tal van hormonen. Maar ook het ontbreken van bepaalde hormonen heeft een impact op onze gemoedstoestand, zoals bij de overgangsperiode.

Hormonen zijn heel belangrijk voor ons lichaam! Ze dragen bij aan hoe we ons voelen en gedragen én zijn ook belangrijk in het goed functioneren van ons lichaam.

Er is één specifieke groep van hormonen die we vooral kennen vanwege hun bijnaam: het zijn de gelukshormonen, ook wel feel good hormonen of geluksstofjes genoemd. Deze specifieke groep van hormonen behoren tot de neurotransmitters. Het zijn stoffen die boodschappen verspreiden tussen de verschillende zenuwcellen in ons lichaam.

Maar wat maakt dat deze stofjes als feel-good hormonen worden beschouwd? Ze zijn verantwoordelijk voor het produceren van een gevoel van voldoening, gelukzaligheid en soms ook euforische gevoelens. Deze gelukshormonen zijn dopamine, oxytocine, endorfine en serotonine. Laten we inzoomen op wat deze neurotransmitters voor ons kunnen betekenen en hoe we bewust dit gevoel kunnen aanspreken.

Dopamine: het pad naar voldoening

Dit gelukshormoon is verantwoordelijk voor het gevoel van voldoening. Hoe meer dit hormoon actief is, hoe meer we verlangen naar dit bijzonder gevoel. Dit staat ook wel gekend als de dopamine-rush.

Hier enkele zaken waarbij ons lichaam dopamine aanmaakt:

• Bereiken van een doel of beëindigen van een taak
• Successen vieren
• Geur van versgebakken koekjes
• Intiem contact
• Shoppen
• Scrollen op je smartphone

Omdat we hier een instant gevoel van voldoening/plezier bij ervaren, kan het ook wel makkelijk omslaan naar een verslavende gewoonte. Dit gevoel wordt ook ervaren – en dat is dan de mindere kant van dopamine – wanneer men verslavende gewoontes ontwikkeld. Scrollen op je smartphone kan leuk zijn maar wordt al snel verslavend. Net hetzelfde bij overmatig shoppingsgedrag, vaak naar een extra koekje snakken. Dit zijn vormen van verslaving die op eerste zicht minder impact hebben op onze gezondheid dan roken of overmatig alcohol gebruik maar wel onze aandacht verdienen.

Oxytocine: het liefdes-/knuffelhormoon

Dit gelukshormoon helpt ons om verbinding te voelen met wie ons lief is. Tijdens de Covid-lock-downs waren er heel wat mensen die “huidhonger” ervaren. Dit is een hele normale reactie, vooral in tijden waarbij we het menselijk contact missen.

Dit zijn de meest eenvoudige manieren om deze neurotransmitter te activeren:

• Knuffelen
• Huidcontact zoals aaien, strelen, een massage
• Luisteren naar muziek
• Lichaamsbeweging
• Intiem contact
• In groep zingen (het accentueert het gevoel van verbondenheid) zoals op een festival, bij een sing-along events of een voetbalwedstrijd

Wanneer we verliefd zijn produceeert ons lichaam heel wat oxytocine. Alles wat met gewenste intimiteit te maken heeft is de beste manier om dit hormoon te activeren. Het is trouwens een hele efficiente manier om stress te ontladen.

Goed om weten: wil je oxytocine door het knuffelen activeren? Hou elkaar dan minstens 30 seconden vast. Het lijkt niet lang maar meestal knuffelen we amper enkele secondes. Maak het extra fun en tel samen tot 30!

Dit hormoon is heel actief bij zwangere vrouwen en kersverse mama’s. Een ontregelde hormonenhuishouding kan leiden tot baby-blues en/of postnatale depressie. Wees dus vooral mild en lief voor kersverse mama’s, ze kunnen in de maanden na de bevalling – naast een goede nachtrust en hulp – ook wat mentale en emotionele steun gebruiken, zodat ze langzaam terug in balans kunnen komen! Meer info rond het op orde krijgen van je hormonenhuishouding vind je op de website van Pur-Esse.

Endorfine: de natuurlijke pijnstiller van het lichaam

Dit gelukshormoon is bijzonder waardewol voor wie wel eens hoge stresspieken kent. Het is een natuurlijk manier om stress te ontladen én is verantwoordelijk voor een intens welzijnsgevoel. Dit kan je doen om je endorfine te activeren:

• Hartelijk lachen
• Lichaamsbeweging in de buitenlucht
• Mediteren met focus op de ademhaling
• Zonlicht, specifiek ultraviolet licht
• Acupunctuur en massages
• Intiem contact

Serotonine: de natuurlijke mood booster

Dit gelukshormoon is verantwoordelijk voor een euforisch gevoel en is bijzonder waardevol voor mensen die al eens een neerslachtige periode kennen. Wanneer je je happy voelt en je ziet alles door een roze bril, dan ervaar je de effecten van dit gelukshormoon.

• Lichaamsbeweging,
• Tijd doorbrengen in de natuur
• Voldoende en kwalitatieve slaap
• Gezonde en evenwichtige voeding

Serotonine is een hormoon dat ook aangemaakt kan worden door bepaalde granen en zaden te eten. Deze voedingswaren bevatten een bepaald aminozuur dat zorgt voor het aanmaken van deze neurotransmitter. Je kan deze vooral terugvinden in volgende voedingswaren:

• Kikkererwten
• Bananen
• Bruine ruist
• Pompoen- en sesamzaadjes
• Chocolade

Het spreekt vanzelf dat wanneer je makkelijk last hebt van neerslachtigheid of je wel vaker depressief voelt je steeds met een arts hier over praat en aangepaste begeleiding overweegt.

Geluksmomentjes zijn (helaas) van korte duur

Al deze gelukshormonen kunnen ons een heel fijngevoel geven echter deze zijn ook snel uitgewerkt! Dit maakt dat we opnieuw verlangen naar acties, daden of een bepaald gedrag, dat dit specifiek gevoel aanwakkert.

Alhoewel het om “feel-good” hormonen gaat, kunnen de grote verschillen tussen de highs en lows van deze momenten ervoor zorgen dat we net verkeerde gewoontes gaan creëeren. Omdat we impulsief reageren op wat ons lichaam ons aangeeft, kunnen we keuzes maken die niet altijd even goed of gezond voor ons zijn. Denk maar aan het effect van een versgebakken koekjes. Dat smaakt zo ontzettend lekker dat je er nog eentje van wil eten… hetzelfde ervaren we met andere etenswaren zoals chips. De voldoening van het eten van chips triggert het genotsgevoel, waarbij je voor je het weten een heel pak chips in een trek binnenspeelt.

Beter begrijpen hoe je lichaam functioneert helpt je om betere beslissingen te nemen en minder afhankelijk te zijn van onze lichamelijke impulsen. Het reageert immers op hetgeen wij aan ons lichaam geven. Een groot deel van deze verantwoordelijkheid ligt dus bij onszelf!

^Bron: Harvard Health Publishing (Harvard Medical School)