We zijn vaak geneigd om onze tranen te verstoppen, alsof ze een teken van zwakte zijn. Maar wat als ik je zou vertellen dat huilen eigenlijk een teken van kracht is? Dat het ons helpt om te helen, te groeien, een diepere verbinding met onszelf te maken én een bijzonder effectieve manier is om stress los te laten. In deze blog zoomen we in op waarom we huilen én waarom we het wel vaker mogen doen!

Meer dan alleen water: de geheimen van onze tranen

Tranen zijn meer dan waterige druppels die over onze wangen rollen. Ze zijn een complex mengsel van emoties, hormonen en stoffen die van belang zijn voor ons fysiek, mentaal en emotioneel welzijn. 

Globaal gezien, spreken we over vier soorten tranen:

1. Tranen van verdriet: Van alle tranen die we laten, zijn dit degene die we het minst prettig vinden en het minst makkelijk toelaten. En toch, in situaties waarbij we verdrietig zijn, waar we in onze kern geraakt worden door een onprettige situatie, helpt huilen bij het verwerken van deze pijn. Daarnaast is een een vorm van terug in balans brengen van onze emotionele staat van zijn.
2. Tranen van geluk: Al mag de context anders zijn, maar tranen van geluk zijn vaak ook een manier om jezelf emotioneel te reguleren. Meestal is dit het gevolg van een overweldigende situaties, waarbij we door het huilen terug in balans komen. Een veel voorkomende situatie is bij de geboorte van een langverwachte baby. De level van geluk dat men dan ervaren kan is zo intens, zo overweldigend, dat het huilen naast het uiten van de liefde en het geluk, ons ook terug op adem helpt te komen.
3. Tranen als ontlader van stress: Is het je al opgevallen dat sporters, wanneer ze na een zware fysieke inspanning als winnaar over de meet komen, vaak in tranen uitbarsten? Hier zijn de tranen een cooping mechanisme van het lichaam om stress te ontladen. Maar ook in andere stressvolle situaties of gebrek aan slaap, ligt onze veerkracht lager en dan kan huilen een dankbare manier zijn om die stress te ontladen.
4. Basale reflextranen: Heb je al eens geprobeerd om een uit te snijden zonder dat je ogen vochtig worden? Basale reflextranen zorgen ervoor dat onze ogen in contact met stoffen die irritatie veroorzaken, als het ware gereinigd worden. Ook als je ogen droog zijn, dan helpt het om je ogen wat vochtig te maken.

De kracht van connectie: waarom we zo snel meehuilen

Het is een bekend fenomeen: we huilen vaak mee als we anderen zien huilen. Maar ook culturele normen spelen een rol. In sommige culturen wordt huilen in het openbaar meer geaccepteerd dan in andere.

Mij overkomt het al wel eens om op een uitvaart, zonder dat ik de overleden persoon heb gekend of er een bijzondere band mee heb gehad, de tranen toch over mijn wangen rollen. Dat voelt wel vreemd: huilen om iemand waar je geen binding mee had… Wat maakt dat we plots beginnen mee te huilen? Hier kunnen meerdere redenen voor zijn!

1. Spiegelneuronen: één van de redenen kan zijn dat onze hersenen bepaalde daden waarnemen en deze nabootsen. Denk maar aan iemand die begint te geeuwen. Plots voel je ook een onweerstaanbare drang om mee te geeuwen. Dankzij deze interessante groep zenuwcellen, nemen we een bepaald gedrag van een andere persoon over. Huilen is een veel voorkomende reactie die we makkelijk overnemen.
2. Empathie: een andere reden waarom me mee begin te huilen is omdat we het vermogen hebben om ons in de situatie van de andere persoon te verplaatsen. Net vanuit de pijn die je in de andere herkent, is het niet ongewoon dat je er zelf ook door geraakt wordt, en voor je het weet, zit je samen te huilen.
3. Connectie: Mensen met wie we ons verbonden voelen, raken ons ook dieper. Naast het effect van de spiegelneuronen en de empathie, speelt de nabijheid van deze persoon ook een sterke rol in waarom we meehuilen.
4. Sociale verbondenheid: Sommige situaties zijn zo intens, dat zelfs zonder iemand persoonlijk te kennen, we geraakt worden door wat hen overkomen is. Het creëert een gevoel van verbondenheid, omdat we ons realiseren dat we niet alleen staan in onze gevoelens.

Een veilige bedding

Net omdat huilen een helend effect heeft, is het belangrijk om de juiste setting en ondersteuning te voorzien. Zo kan iemand zich kwetsbaar opstellen. Besef dat voor sommige mensen huilen in een omgeving die niet veilig aanvoelt (zoals bijvoorbeeld op het werk) extra stress kan veroorzaken. Net daarom is het belangrijk dat een veilige bedding voorzien kan worden.

Hier enkele gouden tips:

• Geef de persoon de ruimte om even te mogen zijn met hun pijn en verdriet. Als de ruimte niet ideaal is, stel dan voor om naar een meer rustige of private plek te gaan.
• Vermijd goedbedoelde woorden zoals “toe nou, niet huilen” of de situatie te minimaliseren door te zeggen “zo erg is het niet”.
• Als je een knuffel wil geven, stem dan eerst af of die andere persoon daar nood aan heeft.
• Vaak is niet zeggen bijzonder waardevol! Ja, in stilte kan je absoluut ondersteunend zijn.
• Check – nadat je ze even de tijd gaf om te huilen – of je iets voor deze persoon kan doen.
• Vermijd dat men zich verplicht voelt om hierover te praten.

Huilen mag dan wel intens zijn maar daarna voelen we ons vaker opgelucht. Het kan zijn dat je je daarna wel wat slaperig voelt. Dit is omdat aan de ene kant je hart (in het bijzonder bij heftige huilbuien) sneller pompt en anderzijds omdat er een flinke dosis oxytocine vrijgemaakt wordt. Als je nood hebt aan een dutje, geef dan je lichaam gerust wat tijd om te herstellen.

Kan je teveel huilen?

Omdat iedereen zo anders is, kan je geen maatstaf zetten op wanneer iemand meer huilt dan normaal. Sommige mensen hebben nu eenmaal een intensere beleving van hun emoties, waardoor frequent huilen een vorm van zelfregulatie kan zijn. Maar er kunnen ook andere factoren meespelen waardoor je vaker huilt en jezelf niet goed kan reguleren. Er zijn diverse medische en psychologische oorzaken die kunnen leiden tot overmatig huilen.

Bij volgende situaties is het raadzaam op professionele hulp in te schakelen of dit met je arts te bespreken:

• Je huilen belemmert ernstig je dagelijkse leven.
• Je voelt je vaak hulpeloos of hopeloos.
• Je hebt moeite met functioneren op school, werk of in je sociale leven.

In a nutshell

Net zoals we ons lichaam voeden met evenwichtige voeding, beweging en voldoende slaap, hebben onze emoties ook voeding nodig. Huilen is een vorm van emotionele voeding. Het helpt ons om onze emotionele balans te herstellen en ons weer verbonden te voelen met onszelf. Door te huilen geven we onszelf de ruimte om te groeien en te bloeien. En dat lieve lezer, is 100% zelfzorg!

Bronmelding

• Nederlands Herseninstituut: Over het brein: spiegelneuronen
• MedicalNewsToday: Eight benefits of crying